Nghệ thuật biểu diễn đàn Bầu theo phong cách mới
Trong nghệ thuật biểu diễn đàn Bầu ngày nay, bên cạnh việc chơi các bản cổ sẽ là khiếm khuyết nếu chúng ta bỏ qua tính chất thời đại. Cũng như trong âm nhạc châu Âu, nghệ thuật chơi các tác phẩm của J.S. BACH của ngày nay cũng có những khác biệt so với những thế kỷ trước đây. Nghệ thuật biểu diễn đàn Bầu đối với dân ca, nhạc cổ ngày nay cũng có những cách chơi khác cần được nghiên cứu một cách khoa học.

Nghệ thuật biểu diễn đàn Bầu với dân ca, nhạc cổ theo phong cách mới

Như trên đã trình bày, chúng ta thấy âm nhạc cổ truyền rất phong phú và đa mầu sắc, muốn nắm được tinh hoa của các loại hình âm nhạc cổ truyền cần có một quá trình nghiên cứu và thực hành dài lâu. Bên cạnh đó, cùng với nhu cầu của thị trường, đặc biệt là sở thích của lứa tuổi trẻ hiện nay, người biễn diễn chơi các loại dân ca, nhạc cổ trên các sân khấu cũng mang theo những phong cách mới phù hợp với thời đại. Thuật ngữ “phong cách mới” ở đây được sử dụng để chỉ các hoạt động
biểu diễn dân ca, nhạc cổ kết hợp với các nhạc cụ phương Tây hoặc biểu diễn theo phong cách nhạc nhẹ. Đây là một tồn tại của đời sống biểu diễn âm nhạc Việt Nam cuối thế kỷ XX. Về nội dung và hình thức biểu diễn theo “phong cách mới” kiều
này cũng còn nhiều vấn đề cần tranh luận. Tác giả của luận án trong nghiên cứu này chỉ để cập tới một xu hướng mang tính xã hội hóa đang được giới trẻ ưa chuộng.

Khi diễn tấu dân ca, nhạc cổ theo phong cách mới chúng ta thường gặp những vấn đề như sau:
– Trong những buổi giao lưu văn hóa thường gặp, đặc biệt là những chương trình dành cho đối tượng là tuổi trẻ, chúng ta thường thấy đàn Bầu độc tấu và hòa tấu cùng với dàn nhạc nhẹ. Chương trình biểu diễn có thể có thêm các nhạc cụ phương Tây như Violin, Guitar, Organ, Bass và các loại Trống nước ngoài… Những bản nhạc này thường sử dụng những tiết tấu mang phong cách nhạc nhẹ. Các nghệ sĩ còn sử dụng MiDi và thu nhạc thành đĩa làm phần đệm trong đó họ thường phối khí theo phong cách mới, có sử dụng nhiều âm thanh điện tử làm phong phú cho không khí biểu diễn.
– Sử dụng linh hoạt kỹ thuật hai tay để biến hóa giai điệu mang lại phong cách mới hiệu quả . Dân ca, nhạc cổ Việt Nam luôn mang tính chất trữ tình, trong sáng, vui vẻ hoặc là buồn thảm. Khi đàn Bầu chơi những bài dân ca này, thường phải tính sao cho phù hợp với tầm cữ của giọng người và tuân thủ nguyên tắc “tròn vành – rõ chữ” bởi cây đàn này thường chơi với làn điệu chính. Vì thế, cách chơi truyền thống hay sử dụng kỹ thuật bật ngón nhẹ nhàng ở vị trí âm thanh đẹp nhất
của đàn là bật I – II – III, chỉ thỉnh thoảng mới được sử dụng đến bật IV – V. Nhưng nếu người chơi muốn thể hiện một chút mới mẻ họ sẽ phá quy tắc đó, linh hoạt sử dụng kỹ thuật của hai tay và biến đổi tiết tấu để tạo ra những phong cách mới. (Tại đây, chúng tôi chỉ trích dẫn các ví dụ giai điệu dân ca mà không để cập tới phần đệm nhạc cụ Tây phương hoặc chơi theo phong cách nhạc nhẹ). Có thể những khác biệt này không lớn, nhưng chúng tôi cho rằng vẫn cần đưa vào phân tích.